Asemptomatik Bulaş ve Bordetella Pertussis (Boğmaca) Bakterisinin Yeniden Ortaya Çıkışı

Özet

GİRİŞ: (Ağırlıklı olarak ‘Bordetella pertussis’ bakterisi ile enfeksiyon sonucu oluşmuş) Boğmaca vakalarında son yıllarda gözlenen artış, altında yatan mekanizmayı anlamaya çalışan sağlık uzmanları ve bilim adamlarını zor durumda bırakmaktadır. Boğmacanın yeniden ortaya çıkışını açıklamak için 3 ana hipotez öne sürülmüştür:

1) Aşı ya da doğal yolla elde edilmiş koruyucu bağışıklığın etkisinin zaman içinde zayıflaması

2) B. Pertussis bakterisinin yaratılmaya çalışılan koruyucu bağışıklıktan sıyrılabilmek için zaman içinde evrim geçirmiş olması.

3) Aşı kapsayıcılığının yetersiz kalması.

Son dönemde yapılan araştırmalar 4. bir mekanizmayı daha ortaya çıkarmıştır: kullanımdaki ‘aselüler’ B. Pertussis aşılarını olmuş bireylerden çevreye asemptomatik bulaş.

METODLAR: Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Birleşik Krallık’ta (BK) görülen vakalar için damlacık analizi, Amerika’dan izole edilmiş 36 klinik B. Pertussis vakası için de filodinamik analiz tekniği kullanılarak, B. Pertussis bakterisinin asemptomatik (belirti vermeden) bulaştığını destekleyen kanıtlar elde edildi. Bunun akabinde bu bulgunun klinik, epidemiyolojik ve toplum sağlığı açısından doğurabileceği sonuçlar matematik modellemeyle incelendi.

SONUCLAR:

Araştırmadan şu sonuçları elde ettik:

1) Amerika ve İngiltere’de gözlenen yaşa özel atak oranlarındaki değişimlerin zamanlaması, asemptomatik bulaşla tutarlılık arz ediyor;

2) Amerika’da görülen vaka serisini incelemede kullanılan filodinamik analiz, bakteri popülasyonunun genelinde, gözlenen enfeksiyon sayısının bakılarak yapılacak tahmini orandan daha yüksek oranda bir genetik çeşitliliğe işaret etmektedir, bu da asemptomatik bulaş ile uyuşan bir örüntüdür;

3) Asemptomatik enfeksiyonlar, aşının B. Pertussis görülmeyen haftalardan yola çıkılarak yapılan etkinlik değerlendirmelerinde sonuçların yanlı olmasına neden olabilir;

4) B. pertussis insidansında gözlemlenen artış, asemptomatik bulaşla açıklanabilir;

5) Henüz aşılanamayacak kadar küçük bebekleri, “kozalama” denilen ve bebeğe yakın temasta olan bireyleri aşılamak suretiyle korumaya çalışma yöntemi fayda vermeyebilir.

YORUMLAR: Bahsi geçen diğer mekanizmaların da rolü yadsınmamakla birlikte, asemptomatik bulaş, B. Pertussis’in [boğmacanın] Amerika ve İngiltere’de yeniden başgöstermesiyle ilgili gözlemleri en iyi açıklayan mekanizma olarak öne çıkmaktadır. Elde edilen bu sonuçların yürürlükteki B. pertussis [boğmaca] aşı politikalarına önemli implikasyonları olmasının yanısıra, sürü bağışıklığı [toplumsal bağışıklık] oluşturma ve B. Pertussis’in (boğmacanın) eliminasyonu (ortadan kaldırılması) senaryosunu da güçleştirmektedir.

Çeviren: Özgecan KOCAMAN

Kaynak: Asymptomatic transmission and the resurgence of Bordetella pertussis.